Endokrin sistem beynin hipofiz ve hipotalamus bölgeleri ile kontrol edilir. Sinir sistemindeki elektriksel impulslarla ve nörotransmitterler aracılığı ile bezlerin sekresyon yapmasını sağlar. Bu etki kısa sürelidir, saniye cinsinden ölçülür ve lokaldir.

Hormonların Sınıflaması

Peptid hormonlar: Hipotalamus ve hipofiz hormonları, insülin, glukagon, PTH, kalsitonin

Steroid hormonları: Seks hormonları, kortizol ve aldosteron

Aminoasid hormonlar: Tiroid hormonları, adrenal medulla hormonları, adrenalin, noradrenalin

Reseptörler

Memran reseptörleri: Protein, peptid ve katekolaminlere özel

Sitoplazma reseptörleri: Çeşitli steroid hormonlar

Nükleus reseptörleri: Tiroksin, triiyodotironin

JAK/STAT reseptör sistemi: GH ve PRL

HİPOTALAMUS HORMONLARI

Peptiderjik nöronlardan salınan Adenohipofiz hormonlarının sekresyonunu düzenleyen hormonlar.

• Tirotropin salgılatıcı hormon: TRH
• Kortikotropin salgılatıcı hormon: CRH
• Gonadotropin salgılatıcı hormon: GnRH
• Büyüme hormonu salgılatıcı hormon: GHRH
• Somatostadin (Büyüme hormonu salınımını inhibe eder)
• Prolaktin salgılatıcı hormon: PRH
• Prolaktin salınımını inhibe edici hormon: PIH

HİPOFİZ HORMONLARI

Ön lop hormonları:

• Gonadotropinler: FSH, LH
• Kortikotropin: ACTH
• Tirotropin: TSH, TRH
• Somatotropin: GH
• Prolaktin PRL

Orta lop hormonları:

• Melanosit stimüle edici hormon: MSH

Arka lop hormonları:

• Antidiüretik hormon: ADH, Vasopressin
• Oksitosin

Hipotalamus ve Hipofiz, sinirsel ve dolaşımsal bir ağ ile direkt bağlantılıdır. Hipotalamus, Adenohipofizden salgılanan hormonların salgılanmasını düzenleyen hormonları salgılar. Bu hormonlar kan yolu ile hipofize gelir.

Hormon salınması feed-back mekanizması ile kontrol edilir.

ACTH

• CRH ile sentezlenir.
• CRH, Cushing sendromu ile ektopik ACTH üreten hücreleri ayırmak için tanı amaçlı kullanılır.
• ACTH normalde diurnal ritim ile salgılanır. Sabah erken saatlerde en yüksek, akşam geç saatlerde düşük seviyede olur.
• Stress ile salgısı artar.
• Adrenal kotekste kortikosteroidlerin sentezi ve salınımını sağlar.
• MS tedavisinde de kullanılır.

GH

• GHRH’ya cevap olarak salgılanır.
• Somatostatin tarafından salınımı inhibe edilir.
• Anabolizan etki sağlar.

FSH, LH

Human menapousal gonadotropin (hMG) (menotropin), Ürofollitropin ve Lutropin; infertilite tedavisinde kullanılır.

PRL

• Laktasyonu uyarır ve sürdürür.
• Cinsel dürtü ve üreme işlevini azaltır.
• TRH, PRL salınımını uyarır.
• D2 reseptörlerine etkili dopamin salınımını inhibe eder.
• Galaktore, amenore, hipogonadizm, infertilite, görme bozukluğu yapan hiperprlemi, D2 reseptör agonistleri ile tedavi edilir.

ADH

• Su homeostazında önemlidir.
• Antidiüretik ve vazokonstrüktördür.
• Böbrek toplayıcı tübüllerinden su geri emilimini artırır, idrar yolu ile su kaybını azaltır.
• Dehidratasyon ve hipovolemi nedenli komada da kullanılır.
• En bilindik analoğu Desmopresindir.

OKSİTOSİN

• Uterus kasılmasına neden olan PG ve LT sentezini artırır.
• Doğum sancısı, uterus kası kontraksiyonları, dağum başlamasında görevlidir.
• Doğumdan sonra meme alveolleri etrafındaki myoepitelleri kasarak süt boşalmasını sağlar.
• İlaç olarak: geciken doğumu indüklemek, postpartum kanama tedavisi ve sütün boşalması için kullanılır.

Tokolitik İlaçlar (Oksitosin üzerinden etki gösteren)

Atosiban: Erken doğum önlemek için IV oksitosin reseptör blokörü.

Ritodrin ve Terbutalin: Beta2 agonisti, adenilat siklaz ile cAMP artışı. Diyabetik gebelerde kontraendike.

Nifedipin, Mg Sülfat, Nitrogliserin