Angina Pectoris :

Bir çeşit semptomatik(belirti veren) iskemik(oksijenlenememe) kalp hastalığıdır.

Koroner anjiyografide, daralmış hatta tıkanmış koroner dalları bulunur. Bu patalojiden genellikle ateroskleroz(atar damarların iç tabakalarında yağ, kolestrol ve iltihabi atıkların birleşmesi sonucunda oluşturmuş oldukları plaklar ile açığa çıkan darlık) sorumludur.

Anemi(kansızlık) veya hipertansiyon(yüksek tansiyon) nedeni ile de görülebilir.

İlk bulguları:

• Rengin solması
• Hafif terleme
• Ağrı(Göğsün üst kısmından sternum gerisinden başlar. Sıkıştırıcı bir ağrıdır. Genellikle 10 dakikanın altında sürer.)

Müdahale:

• Genellikle ağrı sublingual yolla alınan nitrogliserin(0,3–0,4mg) veya izosorbit dinitrat (isordil) ile hemen geçer.
• Hasta 45 derecelik açı korunacak şekilde arkasına yaslandırılarak oturtulmalıdır.
• Sistolik basınç 100 mmHg nın altına düşerse bu açı daha da artırılarak serebral anoksi engellenmelidir.

Dikkat Edilecek Hususlar:

• Lokal anesteziklerin adrenalinsiz preparatlar arasından seçilmesi uygun olacaktır.
• —Mutlaka adrenalinli, lokal anestezik kullanılması gereği varsa 1/100.000 lik adrenalin içeren preparatlar damar içine enjeksiyon olmadığından emin olunacak şekilde en fazla 3 doz olarak kullanılabilir.

Myokard Enfarktüsü:

Koroner arter dallarından birinin trombüs plağı ile akut olarak tam tıkanması ile meydana gelen nekrozla karakterize bir hastalık tablosudur.

Bulgular:

• Çok şiddetli göğüs ağrısı(saatler hatta günlerce sürer)(istirahat ve trinitrinle geçmez).
• Senkop(bayılma) ve dispne(nefes alamama) gelişebilir. Hatta hasta ağrıdan şoka girebilir.

Müdahale:

• Öncelikle ağrı giderilmeli, sonra O2 tüketimi bir şekilde azaltılmalıdır.
• Ağrı, morfin sülfatın 1–4 mg dozunda, I.V.(intravenöz/damar içi) olarak verilmesiyle kontrol edilir.
• Nitrogliserin de iskemik ağrı tedavisinde yararlı olabilir.
• 2–4 lt/dakika hızında oksijen verilmelidir.

Dikkat Edilecek Hususlar:

• Major cerrahi işlemler 6 ay sonrasına ertelenir.
• Kullanılacak olan toplam adrenalin miktarı sınırlandırılır(maksimum 0,04 mg adrenalin).
• Ortostatik hipotansiyon görülebileceği için ani postür değişikliklerinden kaçınılır.
• Hastalar genellikle bir çeşit antikoagulan kullanırlar ve bu nedenle kanamaya eğilimli olurlar.

Kalp Yetmezliği:

Kalbin, kanı yeterli hacim ve hızda dokulara gönderememesidir. En sık nedeni koroner arter hastalığı ve akut myokard enfarktüsüdür. Diğer nedenleri genel olarak hipertansiyon, kalp kapak hastalıkları, anemi, hipertroidi gibi hastalıklar oluşturur.

Bulgular:

• Gece alçak yastıkta dispne nedeniyle uyuyamama
• Sol ventrikül yetmezliğinde dispne, öksürük, siyanoz(morarma), hemoptizi(kan tükürme) ileri tabloda akciğer ödemi ve ölümle sonuçlanabilir.
• Sağ ventrikül yetmezliğinde boyun venlerinde dolgunluk, ayak bileklerinde ödem bulgular arasındadır.

Müdahale:

• Diş hekiminin kalp yetmezliğinin bulgularına yönelik tedavi müdahalesi yapma yetkisi yoktur.

Dikkat Edilecek Hususlar:

• Hastalar, akciğerde kan göllenmesine karşı dik pozisyonda (supine pozisyonda değil)tedavi edilmelidir.
• Hastalar digitalis gurubu ilaçlar kullanabilirler ve bu ilaçların komplikasyonu olarak mide bulantısı ve kusma eğilimi artar.
• Antiaritmik kullanımında (procainamide, quinicardine) komplikasyon olarak ortaya çıkabilen agranulositosis nedeniyle oral ülserasyonlar olabilir.
• Tükürük salgısını azaltmak için atropin ve benzeri preparatların kullanımı taşikardiye yol açabilir.

Aritmi:

Kalbin normal ritminin bozulmasına denir.

Sinüs taşikardisinde nabız; egzersiz, ateş, stres, heyecan, anksiyete gibi durumlarda 100’ün üzerine çıkabilir. Fizyolojik bir duruma cevap olarak oluşmuşsa tedavi gerektirmez. Ancak hipovolemi, sol ventrikül disfonksiyonu, pulmoner emboli, tirotoksikoz ve ilaç zehirlenmesi sonucu açığa çıkmışsa tedavi ihtiyacı vardır.

—Atriyel aritmi: Genellikle hayatı tehdit etmezler. Tekrarlayan atriyel taşikardi tipi olanlarda hastanın herhangi bir kalp hastalığı yoksa bu durum tolere edilebilir.Ancak altta yatan bir kalp hastalığı varsa bu hastalar digoksin, propranolol ve quinidine gibi ilaçları kullanıyor olabilirler. Atriyal fibrilasyon düzeyinde ise antikoagulan ilaç olarak en çok warfarin(comadin) kullanılır.

—Ventriküler aritmiler: Hayatı tehdit etme potansiyeli vardır .En sık tipi ventriküler erken kasılmadır. Çok önemli semptomları olmamakla birlikte sık gelişen aritmiler ventriküler fibrilasyona neden olarak mutlak hayati tehlike doğururlar. Bu durumda hastanın nabzı alınamaz, dolaşım durmuştur.

Bulgular:

• Sıkıntı hissi
• Göğüste huzursuzluk
• Çarpıntı
• Düzensiz hızlı bir nabız
• Baş dönmesi ve senkop

Müdahale:

• Ventriküler fibrilasyon, göğse yumruk vurularak, kardioversiyonla veya bir şekilde kendi kendine geri döndürülmelidir. Aksi takdirde ölümle sonuçlanır.

Dikkat Edilecek Hususlar:

• Aritmi hastalarının diş tedavisi öncesi stresi ve endişesi giderilmeli bu sağlanamıyorsa sedatif etkili ilaçlarla (5–10mg diazepam,medizepam (benzodiazepinler)) bu sağlanmalıdır.
• Adrenalinli anestezikler kullanılmamalıdır.
• Bu hastaların kullandığı ilaçların bazı olası oral bulguları olabilir: Quinidine’in uzun süre kullanımı eritema multiforme ye, Disopyramide ağız kuruluğuna(xerostomia) neden olabilir.

Hipertansiyon:

Sistemik arteriyel kan basıncının sürekli yükselmesi demektir. Diastolik kan basıncının 90 mmHg. sistolik kan basıncının 140 mmHg’nın üzerindeki değerleri hipertansiyon olarak adlandırılır.

—Hipertansiyon aslında bir bulgudur. Sebebi belli ise sekonder hipertansiyon adını alır:

• böbrek hastalıkları
• kalp-damar hastalıkları
• solunum sistemi hastalıkları
• endokrin sistem hastalıkları (tiroid hastalıkları, adrenal düzensizlikler, hormonal veya eksojen hormon replasmanları),
• santral sinir sistemi hastalıkları
• bazı ilaçlar(sempatomimetik(Depresyon ilaçları), oral kontraseptif (Doğum kontrol hapları), amfetamin(Uyuşturucu), siklosporin (immünsüspresif), takrolimus, östrojen gibi.)

Bu hastalarda hiçbir sebebe bağlı olmaksızın diş ağrısı şikayetleri olabilir. Bu ağrının sebebi; pulpa dokusundaki kan basıncının artışına bağlı olarak oluşan pulpa konjesyonu veya hiperemisi olabilir.

Dikkat Edilecek Hususlar:

• Kullandığı ilaçlardan vazodilatatörler, ortostatik hipotansiyona neden olabilir.
• Antihipertansif ilaçlar; xserostomia, tat alma bozukluğu, veziküloeroziv reaksiyonlara neden olabilir.
• Ca kanal blokerleri, dişeti büyümelerine(gingiva hiperplazisi) neden olabilir.
• Hastalara 5 günden fazla non-steroid antienflamatuar ilaç(NSAI) önerilecekse, bu ilaç grubu bazı antihipertansiflerin (diüretikler, beta adrenerjik blokerler , ACE inhibitörleri vb.)etkilerini azaltabilir.
• Kanama kontrolü vazokonstrüktör etkisi olan maddelerle yapılmamalıdır.
• Gerekirse 5–10 mg oral diazepam sedasyonu yapılabilir.

Enfektif/Defektif Endokardit:

Kanda dolaşan bakteri veya mantarların kalp kapakçıklarına ya da kalp defektlerinde enfeksiyon oluşturmasına denir.

En sık kalp kapakçıkları etkilenir.

Akut ve Subakut olmak üzere iki tipi vardır:

• Akut bakteriyel endokardit: Sağlam kapağı tutabilir. Virulansı yüksek mikroorganizmalar(S. aureus, pnömokoklar, meningokoklar) rol oynar.
• Subakut bakteriyel endokardit: Virulansı nispeten düşük mikroorganizmalar(Alfa hemolitik streptokoklar — S. viridans) rol oynar. Defektli alanlar tutulur.

Temel lezyon, vejetasyondur.(Kalp trombozu).

Bulguları:

• Sebepsiz ateş ve anemi
• Sütlü kahve renginde yüz rengi
• Hipokrat parmağı(Çomak parmak)

• Osler nodülleri(Sıklıkla el ve ayak parmaklarında görülen ağrılı, çapı 2–5mm arası eritematöz lezyonlar)

• Splinter hemoraji(Tırnak altında küçük çizgisel kanamalar)

• Peteşi

• Janeway lezyonları(El ayaları ve ayak tabanında eritematöz ağrısısz maküler lezyonlar)

• Roth lekeleri(Göz dibi kanamaları)
• Diğer organlarda emboli,
• Laboratuvar bulguları:

> Pozitif kan kültürü

>Yüksek sedimentasyon ve CRP

> Anemi ve hematüri

>RF ve lökositoz

Kesin tanı için Duke Tanı Kriterleri kullanılır:

• 2 majör kriter
• 1 majör ve 3 minör kriter
• 5 minör kriter varlığında kesin tanı konur.

>Majör kriterler:

• Pozitif kan kültürü
• Endokardiyal tutulum bulguları(Pozitif ekokardiyogram ve Yeni ortaya çıkan kapak yetmezliği)

>Minör kriterler:

• Predispozan faktörler
• 38 derece ve üstü ateş
• Vasküler olaylar(emboli, janeway lezyonları)
• İmmünolojik olaylar(Osler nodülü, Roth lekesi, RF pozitifliği)
• Mikrobiyolojik bulgular

Enfektif Endokardit Profilaksisi Gerektiren Durumlar:

• Hastada protez kalp kapağı bulunması
• Geçirilmiş bakteriyel endokardit hikayesi
• Konjenital kalp hastalıkları(Tamir edilmemiş siyanotik konjenital kalp hastalığı)
• Tamir edilmiş konjenital kalp defekti(İşlemden sonraki ilk 6 ayda)
• Kardiak valvulopati gelişmiş kalp transplant hastaları

Enfektif Endokarditin Önlenmesi:

• Öncelikle fokal odaklar ortadan kaldırılmalı ve ağız hijyen eğitimi verilmelidir.
• Tedavi öncesi veya sırasında antiseptik ağız gargaları (Klorheksidin glukonat) ile ağız çalkalanmalıdır.
• Kanama beklenen bütün durumlarda profilaksi uygulanmalıdır.
• Riskli hastalarda endikasyon da uygunsa diş çekimi yerine kanal tedavisi tercih edilmelidir.
• Apikal periodontitisli dişlerde dişlerin profilaksi ile çekimi daha uygundur.

PROFİLAKSİ GEREKEN DENTAL İŞLEMLER:

• Diş çekimi
• Periodontal işlemler
• Kanal tedavileri(Kanaldan taşma söz konusuysa)
• Apse drenajı
• Reimplantasyon
• Travmaya uğrayan dişlerin yeniden konumlandırılması
• Ortodontik bantların yerleştirilmesi
• İntreligamental lokal anestezi
• İmplant
• Antibiyotik fiber veya striplerin subgingival yerleştirilmesi

PROFİLAKSİ GEREKMEYEN DENTAL İŞLEMLER:

• Lokal anestezi uygulamaları
• Endodontik kanal tedavileri(Kanaldan taşma yoksa)
• Rubber-dam yerleştirilmesi
• Diş dolgusu
• Post operatif dikiş alınması
• Flor tedavisi
• Oral radyografi alınması
• Süt dişlerinin kendiliğinden düşmesi