Geçici protezin anlamı, daimi restorasyon yapılana kadar belli bir süre kullanılan restorasyonlardır.
Geçici restorasyonlar estetik, rahatlık, fonksiyon, fonasyon periodontal sağlık, maksillo-mandibular ilişkiler ve daimi sabit protetik tedavinin değerlendirilmesi, hasta psikolojisi gibi pek çok işlevi görür.
İdeal bir geçici restorasyonun yapılabilmesi için ;
- Biyolojik
- Mekanik
- Estetik
faktörlere dikkat etmek gerekir.
Biyolojik Faktörler
Pulpanın korunması:
Diş kesiminde dentinal tübüllerin kesilmesinden dolayı pulpanın çeşitli derecelerde travması kaçınılmazdır.
Travmadan dolayı biyolojik sınırlar içerisinde reversibl reaksiyonları irreversibl hale getirmemek için geçici restorasyonun koruyuculuğu gereklidir.
Kesilmiş diş yüzeylerinin tamamen örtülmesi pulpanın irritasyonunu ve hassasiyetini önlemiş olur.
Diş yüzeyini tamamen örtmeyen geçici restorasyonlar, pulpanın dış etkenlerden korunmasını sağlayamaz, tüm yüzeyler eksiksiz olarak örtülmesi gerekir.
Periodontal sağlık:
Geçici restorasyonlar iyi bir marjinal uyum, doğru kontur ve düzgün yüzeylere sahip olmalıdır, bu özellikler plağın eliminasyonu için gereklidir.
Eğer geçiciler uzun bir süre hizmet göreceklerse kenar uyum ve kontüru gingival sağlık için çok önemlidir.
İndirekt teknikle akrilik rezinden yapılan geçici restorasyonların yeterli kenar uyumu sağlamadıkları uyumun %70’e kadar başarılı olduğu görülmüştür. Shoulder basamak türünde kenar uyumu chamfer’a göre daha iyi olmaktadır.
Okluzal uyum ve pozisyon komşu ve karşıt dişler ile uygun ilişki içinde olmalıdır.
Geçici restorasyonlara bağlı inflamasyon ve dişeti çekilmeleri karşılaşılan bir durumdur.
Geçici restorasyon tedavisi kısa süreliğine uygulandığında diş eti inflamasyonu ve çekilmeler minimal düzeyde ve geri dönüşümlü olmaktadır.
Mekanik Faktörler
Çiğneme esnasında fonksiyonel kuvvetlerin ve gıdaların mekanik etkilerinin bir dereceye kadar geçici restorasyonlarla karşılanması, kesilmiş dişler için koruyuculuk görevini yapar
Konnektörler(bağlayıcılar) yeterli dayanıklılığı sağlayacak boyutta olmalıdırlar. Böylece destek dişleri splinte eder.
Geçici restorasyonlar için en uygun materyal akrilik rezinlerdir.
Başarısızlık genelde yüzeyde oluşan bir çatlağın ilerlemesi veya zayıf konnektörlerden kaynaklanır.
Bu durumda yapılacak işlem çatlak veya delik bölgenin hafif pürüzlendirilerek adesiv ile birlikte ışınla polimerize edilerek kompozit rezinle tamir edilmesidir.
Estetik Faktörler
Ön bölge, küçük azılarda estetik ön plandadır. Geçici restorasyonların kahve, çay gibi pigmente solüsyonlarla renkleşmesi mümkündür.
Yüzey pürüzlülüğü, porozite ve oral hijyen alışkanlıkları renk değişimini etkilemektedir.
YAPIM TEKNİKLERİ
Geçici restorasyonlar direkt, direkt-indirekt, indirekt olarak üç değişik yöntem ve çeşitli materyaller kullanılarak elde edilirler.
Yapılacak tedavi, vaka durumuna göre materyal ve teknik seçilmektedir.
Biyouyumluluk, mekanik ve fiziksel özellikler materyal seçimi ve tekniği etkiler.
Geçici restorasyonlar kişiye özel yapılmalıdır.
Bunlar genellikle rezin esaslı maddelerden yapılılar.
- Polimetilmetakrilat(PMMA)
- Polietilmetakrilat(PEMA)
- Polivinilmetakrilat
- Bis-akril kompozit rezin
- Urethan dimetakrilat
Polimetilmetakrilatlar, otopolimerizan olan ve halen en çok kullanılan malzemelerdir. İndirekt teknikle restorasyon yapılacağı zaman tercih edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır
Direk yöntemde önerilmemektedir. Porözite ve büzülmeler fazladır, dayanıklılığı az, renk solması fazladır. Kısa süreli kullanılacak restorasyonlar için önerilmektedir.
Bis-akril kompozitler, kompozit grubundadırlar, hidrofilik olup genellikle kimyasal olarak polimerize olurlar. Ön ve arka grup dişlerde polimetilmetakrilatlardan oldukça iyi oldukları gözlenmiştir.
Urethan dimetakrilatlar görünür ışıkla polimerize olan materyaldir. Polimerizayon sonrası artık monomer oluşmaz, doku toksisitesi oldukça düşüktür.
Direkt Yöntem
Diş kesiminden önce lastik esaslı bir ölçü maddesiyle ölçü alınıp bekletilir. Diş kesiminden sonra preparasyon sahası izole edilir. Kurutulan ölçü iç yüzeyindeki kesim sahasına geçici restorasyon rezini doldurulur ve polimerizasyon başlamadan ağızda polimerizasyon sahası üzerine uygulanır.
En az toksik ve en az polimerizasyon büzülmesi gösteren materyaller kullanılmalıdır. Rezin elastik kıvama gelince ölçü yerinden oynatılıp ağızdan çıkarılır, fazlalıklar keskin bir spatül yardımıyla alındıktan sonra tekrar ağza yerleştirilir. Polimerizasyon tamamlanmadan önce ağızdan çıkarılarak ılık bir su içinde sertleşmesi tamamlanır.
Ölçü içerisinden çıkarılan geçici restorasyon frezlerle temizlenir, ağızda prova edilir, okluzal ve marjinal uyumları yapılarak polisajdan sonra geçici bir simanla yapıştırılır.
Akrilik ağza uygulandıktan sonra yerinden oynatılması, takılıp çıkarılması, polimerizasyon ısısının dokulara etkisini ve aynı zamanda akril sertleştikten sonra ağızdan çıkarılmasının zorluğunu azaltmak amacıyla yapılır.
İndirekt Yöntem
Kesilmiş dişleri içeren diş arkından ve karşıt arktan bir ölçü alınarak elde edilen modeller üzerinde yapılarak elde edilir.
Ağız dışında yapılan bu uygulamanın direkt yöntemle yapılan uygulamayagöre avantajları şunlardır;
- Kesilen diş ve dişeti serbest monomer ile temas etmez. Dokular zarar görmez ve allerjik bir etki ortaya çıkmaz.
- Kesilen diş rezin ısısına maruz kalmamış olur.
- Direk yönteme göre marjin uyumu daha iyi olur.
- Estetik form vermek için daha uygundur.
Direkt-İndirekt Yöntem
Diş kesiminden önce aljinat ölçü alınır, alçı model üzerinde transparan propilen veya selüloz asetat levhalardan 0.5mm kalınlığında bir rehber hazırlanır. Kesimden sonra bu rehberler içerisine rezin yerleştirilerek direkt ağız içinde kesilmiş dişe uygulanır.
Rezin sertleştikten sonra rehber çıkarılır, restorasyon kenarları düzenlenir ve geçici simanla simante edilir.
