İNSÜLİN
- Saf anabolizan bir hormondur.
- Proinsülün olarak sentezlenir. C-peptid ve insülin olarak pankreastan salgılanır.
- Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasını etkiler.
TİP1 DİABETES MELLİTUS
- Tedavinin amacı kan glikozunu olabildiğince normale yakın tutmak ve glikozdaki geniş dalgalanmalardan kaçınmak.
- Tedavide insülin kullanılır.
TİP2 DİABETES MELLİTUS
- Hedef organlar, insüline duyarsızlaşır.
- Zamanla beta hücre kitlesi azalabilir.
- Tedavinin amacı kan glikozunu olabildiğince normale yakın tutmak ve uzun vadede gelişebilecek olan komplikasyonları önlemektir.
İNSÜLİN ANALOGLARI
Rekombinant DNA teknolojisi ile üretilirler.
Temel olarak etki başlama zamanları ve etki süreleri farklıdır ancak doz, enjeksiyon bölgesi, uygulama yeri kanlanması, vücut ısısı ve fiziksel aktivite de bu süreleri etkileyebilir.
Büyük çoğunlukla SC uygulanır ancak acilde IV uygulama da yapılabilir.
Sürekli SC uygulama ile bazal insülin sağlanır ve bolus tarzda da tadavi vardır.
İnhalasyon ile kullanılan preparatlar da vardır.
İnsülin en sık hipoglisemik yan etki gösterir. Palpitasyon, terleme, iştah artışı, bulantı, konfüzyon, davranış bozukluğu, nöbet, koma da yapabilir.
Sentetik Amilin Analogları: Pramlintid
- Amilin, gıda alımını takiben beta hücrelerinden insülin ile birlikte salgılanan bir hormondur.
- Gastrik boşalmayı geciktirir, post prandiyal glukagon salınımını azaltır, tokluğu artırır.
- Genelde insülin tedavisine ek olarak yemekten hemen önce SC olarak uygulanır.
- İnsülin tedavine eklenecekse hipoglisemi riskini azaltmak için insülin dozu yarıya indirilmelidir.
- İnsülin ile aynı şırıngada uygulanmamalıdır.
GLP-1 Reseptör Agonistleri: İnkretinmimetikler
- İnkretin etkisi: Oral olarak alınan glikozun IV alınan aynı miktara göre daha fazla insülin salınımına neden olması.
- Bu etkiyi yemek alımını takiben barsaktan salınan GLP-1 ve GIP gibi inkretin hormonlar sağlar.
- Bu hormonlar postpradinyal insülin salınımının büyük bir kısmından sorumludur.
ORAL ANTİDİYABETİKLER
Sülfonilüreler
Beta hücrelerinden insülin salınımını uyarırlar (sekretagog).
ATP duyarlı K kanallarını bloke ederek depolarizasyona, Ca influksu ve insülin ekzositozuna neden olurlar.
Glinidler
- Kısa etkili sekretagog.
- SU aksine etkileri çabuk başlar ve kısa sürer.
- Etki mekanizması SU ile aynıdır.
- Hipoglisemi riski nedeni ile SU ile kullanılmamalı.
Biguanidler
İnsülin duyarlılığını artırarak glukozun dokular tarafından kullanımını artırır.
İnsülin salınımını uyarmaz, hipoglisemi riski çok az.
Diabette ilk tercihtir.
Tiyazolidinedionlar
İnsülin duyarlılığını artırırlar
Alfa Glukozidaz İnhibitörleri
Alfa glukozidaz, karbonhidratları emilebilen şekerlere parçalar.
Yemek ile alınarak karbonhidrat sindirimini geciktirirler ve düşük glukoz düzeyi sağlarlar.
DPP-4 İnhibitörleri
İnkretin hormonlarının inaktivasyonundan sorumlu DPP-4 enzimini inhibe ederler.
İnkretin etkiyi artırırlar.
SGLT-2 İnhibitörleri
Glukoz ile Sodyumun birlikte alınmasını sağlayan SGLT-2 enzimini inhibe ederler.
Na emilimin da azaltarak osmotik diüreze neden olur